Ujaasinerup inerneri

Killiliisa-mi maligassiuisut nammineq oqaluttuartik pillugu kinguaassiutitigut atornerlunneqareernerup kingorna inuunerup ingerlaqqittarnera pillugu isiginnaagassiami ”Tarnima Nammatai”-ni takuneqarsinnaavoq.

November 2019-imi piviusulersaarut ”Pilluarneq Ersigiunnaarpara” Nuummi takutinneqaqqaarpoq taassumalu kingorna Ilulissani, Aasianni, Maniitsumi Narsami Tasiilamilu takutinneqarluni. Takutinneqaqattaareernerata kingorna piviusulersaarummi...

Paarisa Isumaginninnermut Aqutsisoqarfimmi immikkoortortaasoq, meeqqat atuarfianni atuartut angajulliit kinguaassiutinut tunngasunik ilinniartitsisoqartarneranik ilinniartitsissutissanik ineriartortitsiniarluni, Sex og Samfundi isumaqatigiissuteqarfigisimavaa.

Paarisamit, Kalaallit Nunaanni Politiinit aamma Kalaallit Nunaanni Pinerlutsitsinaveersaarnikkut Siunnersuisoqatigiinnit, PiSiu, angajoqqaat meeqqamik inuit attaveqaataannik atuisarnerannik immikkut eqqumaffiginneqqullugit kaammattorneqarput.

Sapaatip-akunnera 18-imi Nunatsinni imigassartortarnermi ileqqut imigassartoriaaserlu ukkatarineqartarlutillu eqqartorneqartarput. Ukioq manna sammisami ”Ataatsimoorfiit peqqinnartut akuutitsisullu”-mi meeqqat ilaqutaasalu atugarissaarnerat isumakkullu peqqissuunerat ukkatarineqarpoq.

Katsorsartinnissamut neqeroorut Alliaq, ulluni 27. majip aamma 2. junip akornanni Tasiilamiissimavoq.

Nunap kommuniisa aamma ulloq unnuarlu paaqqinnittarfiisa qaninnerusumik suleqatigiinneq pilersinniarlugu 2020-miit maannamut Isumaginninnermut Aqutsisoqarfik annertuumik suliniuteqarsimavoq.

Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup nittartagaani paaqqinninnersiutinut aalajangersakkat missingersuutaanut najoqqutassiaq takusinnaanngorpat.

Isigisakkut innarluuteqarnerit pillugu ingiaqateqarnissannik Air Greenland aamma Arctic Umiaq Line aqqutigalugit, angalanerni uppernarsaammik qinnuteqarnermi immersuiffissaq Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup nittartagaani nanisinnaanngorpat.

Suliniut 10, kalaallit qallunaallu suleqatigiinnerannut attuumassutilik, piffissami 30. junip 9. julillu akornanni Meeqqanik sullissisut angalasartut aallartisarniarlugit Tasiilamiissimavoq. Suliniut 10 aamma nunaqarfinnut qanittunut Isortumut, Kulusummut, Kuummiunut, Sermiligaamut aamma Tiilerilaamut aqqusaartuivoq.

Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup sullissisunut siunnersuisartui juni aamma juli 2021-mi suliaminnut atatillugu Kommune Qeqertalimmi angalapput, Qasigiannguani, Kangaatsiami, aammattaaq Qeqertarsuarmi meeqqanut inuusuttunullu sullissisartut suleqatigalungit suliat ataqatigiissaarlungit aaqqissuunneqarnissaannut suliaqariartorlutik.

Septembarip aallaqqaataa aallarnerfigalugu, qanigisaminnut nakuusernermik kamaqqajaanermillu ajornartorsiuteqartut, ajornannginnerusumik Alliaq-mi katsorsartinnissamut attaveqarsinnaalissapput. Ammasarfiit sivitsorneqarput sapaatip-akunnera naallugu ullut tamaasa ammasartussanngorlugu.

Nunarsuaq tamakkerlugu imminut toquttarnermik pitsaaliuinermut ullorititami oqarasuaatikkut siunnersuineq Tusaannga pillugu ukiumoortumik nalunaarusiap takutippaa meeqqat inuusuttullu ikiortissarsiortarnerannut imminut toqunnissamut eqqarsaatit pingaarnertut pissutaasartut.

Isumaginninnermut Aqutsisoqarfimmi sulisut marluk Namminersorlutik Oqartussani ukiorpassuarni aalajaallutik sulinertik pillugu nalliuttorsiutigineqarput.

Ukioq manna inunnut innarluutilinnut sapaatip akunnerutinneqartumi 41-mi qulequttat “tikikkuminassuseq – inooqatigiinnermi digitalikkullu” ukkatarineqassapput.

Innarluutilinnut sapaatip akunneritinneqartoq nuna tamakkerlugu sapaatip akunnerani 41-mi malunnartinneqarpoq.

Tusaannga, Kalaallit Nunaanni nuna tamakkerlugu meeqqanik, inuusuttunik inersimasunillu oqarasuaat atorlugu siunnersarfik maanna nammineq Facebook-imi qupperneqalerpoq aamma Instagram-imi nittartagaqalerpoq.

Kalaallit qallunaallu suleqatigiinnerannut ilanngullugu Isumaginninnermut Aqutsisoqarfik Innuttaasunut Immikkoortortaqarfillu sapaatip akunnera 41-mi ilaqutariinnut sullissiviit pisortai, kommunini pisortanit taavalu ilaqutariinnut sullissivinni 16-iusuni pisortat pisortallu tulliinik inuttaqartunik siullermeerlutik isumaqasioqatigiipput.

Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup Ulloq unnuarlu paaqqinnittarfiinik nakkutilliisoqarfik aamma inissititeriffiata Namminersorlutik Oqartussat ulloq unnuarlu paaqqinnittarfiutaanni forstanderit Ilulissani isumasioqatigiisippai 2021-imi septemberip ulluisa 14-aniit 17-ata tungaanut.

Paarisap, Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiata aamma Elite Sport Greenlandip timersornermut peqqissutsimullu tunngatillugu aallussilluartut maligassiuisullu novembarip tallimaanni Hotel Hans Egedemi Maligassiuisut Show 2021-mi nersussavaat.

Siunissaq peqqinneruffiullunilu atugarissaarfiusoq, minnerunngitsumik meeqqat inuusuttullu peroriartortut eqqarsaatigalugit. Tassa KNI/Pilersuisoq, Pisiffik, Brugseni Paarisalu akornanni suleqatigiinnermi anguniagaq. Ilisarnaat ataatsimoorussaq ima allannilik: 'Kattulluta inuuneritta' atorlugu suleqatigiittussat inuunerinnerup peqqinnarnerusunillu toqqaanerup ajornannginnerulersinneratigut pissusissamisoortunngortinneratigullu tamanna anguniassavaat

Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup, kalaallit danskillu suleqatigiinnerannut ilaasoq, Suliniutaa 7 tunngavigalugu Perorsaanermik Ilinniarfik (PI/SPS) suleqatigiinnissamik 2021-mi ukiakkut isumaqatigiissusiorfigaa. Meeqqanik inuusuttunillu suliaqarfinni sulisut ilinniarsimanngitsut pikkorissartinneqartarnissaannik neqeroorfiginnittarnissaq isumaqatigiissutip imarivaa.

Maligassiuisut Show-imi Paarisa, Isumaginninnermut Aqutsisoqarfimmi immikkoortortaqarfiusoq, Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiat aamma Elite Sport Greenland timersornermut peqqissutsimullu tunngatillugu maligassiuisunik aallussilluartunillu, tamatsinnit isumassarsiorfigineqarsinnaasunik, nersornaasiipput. Nersornaasiinermi nipilersornermik, qitinnermik erinarsoqatigiinnermillu aliikkusersuisoqarpoq. Maligassiuisut Show KNR TV-kkut toqqaannartumik aallakaatinneqarpoq.

Juullimi tamassi qamannga pisumik pilluangaaritsi! Ukioq 2021-mi suleqatigiissimanitsinnik angusaqaqatigiilluarsimanitsinnillu Isumaginninnermut Aqutsisoqarfimmiit qujarusuppugut. Neriuutigaarput 2022-imi aamma taamatut...

Suliniut 10 Januscentret, SDU, Børnehus Syd aamma Børnehuset Midt paasisassarsiorfiginiarlugit Danmarkimut ulluni 10. decemberimiit 17. decemberimut angalavoq.

Pikkorissaanerup siunertaraa pinaveersaartitsinermik aaqqiagiinnginnermilu aaqqiangiinngissutip pinaveersaartinnissaa imaluunniit annikillisarnissaa, suliffinni tamani, pitsaaliuinermik isumassuinermillu pingaarnertut ingerlatsiffiusuni nakuusernermik, aaqqiagiinnginnermik siorasaarisarnermillu nalaatsinerit ikilisarnissaat.

Paasissutissat isumaginninnermut tunngasut katersaannit ullumimiit nassaarsinnaalissaatit.

Narsami aamma Nanortalimmi imminut toquttarnerup pinaveersimatinneqarnissaanik pikkorissaanerit nammasseqqammerput. Inuit pikkorissaqataasut 54-iupput kiisalu kalaallit sisamat nutaatut ilitsersuisunngorlutik.

Ilaqutariinnut innuttaasunullu aningaasaqarnermikkut ulluinnarminnilu allatigut ajornartorsiutilinnut tapersersuinissaq siunertarineqarpoq. Juullilernerani sammisassaqartitsineq neqeroorutaavoq ulluinnarniit ilungersunartunit allanut saasaataalaarsinnaasoq Juullillu nalaani ilaqutariinnut innuttaasunullu nuannersumik misigisaqartitsisumik tuniseqataasinnaasoq.

Inersimasunik katsorsaajartorlutik angalasartut (tarnip pissusaanik immikkut ilisimasallit katsorsaasartut aamma tarnip pissusaanik immikkut ilisimasallit inunnik kinguaassiuutitigut atornerlunneqarsimasunik kingunerlutitsisartunik katsorsaasartut) illoqarfinnut makkununnga siorna angalapput: Qaanaaq, Uummannaq, Aasiaat, Maniitsoq, Nuuk, Paamiut, Nanortalik aamma Tasiilaq.

Ukiup sapaatip akunnerata arfinilissaanni sapaatip akunnera SEX, atoqateqartarnikkut peqqissuuneq ukkatarineqarluni pisarpoq. Angajoqqaat inuiaqatigiillu ataatsimut isigalugit meeqqanut inuusuttunullu akisussaaffeqassasut taakkulu toqqissisimasumi peroriartorsinnaassasut uani Naalakkersuisunit anguniagaavoq. Aammattaaq atoqateqartarnikkut peqqinnartumik inuuneqarnissaq qanorlu atoqateqartarnikkut peqqinnartumik inuuneqalersinnaanermik ilisimasaqarnissaq pineqarluni.

Nalunaaquttap qassinngornera apeqqutaanani oqaloqateqarnissaq pisariaqartinneqartarpoq – ingammik taartumi kisimiitilluni eqqarsaatillu nuanninngitsuutillugit. Taamattumik meeqqat, inuusuttut inersimasullu oqarasuaatikkut siunnersuisarfimmiit Tusaangamiit nalunaaqutaq qassinngornera apeqqutaatinnagu siunnersorneqarsinnaalerput.

Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup nuannaarutigalugu ilisimatitsissutigissavaa Inuit innarluutillit taperserneqarnissaannut Inatsisartut inatsisaat nr. 13, 12. juni 2019-imeersup ilitsersuutaa aamma najoqqutassaq massakkut piareermata.

Alliaq arlalinnik suliniutinik ukioq 2021-mi neqerooruteqarpoq. Taakkua saniatigut ammasarfiini sivitsorpai, paasissutissanik nutaanik saqqummiivoq aamma isiginnaarut radiulu aqqutigalugit nittarsaassilluni. Kiisalu innuttaasut katsorsartinnissamik neqeroorut atorlugu katsorsartissimasut malinnaavigai.

Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup sammisassai aamma pikkorissarnissai Sammisassaqartitsinermut ullorsiutini takuneqarsinnaalissapput. Sammisassaqartitsinernut ullorsiutit kommuninut aamma Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup iluani takusinnaanermut aamma pilersaarusiorsinnaanermut atorneqarsinnaapput.

Meeqqanik Katsorsaasut Angalasartut, Katsi KLeist-Eriksen (saamerleq) aamma Ivalo Møller Lange (talerpilleq), Upernavimmi martsi 2022-miit februaari 2023 tungaanut sulissapput.

Inunnik isumaginninnermut siunnersortitut ilinniarsimavit aamma meeqqanik inuusuttuaqqanillu inuuniarnermikkut atugarliortunik immikkut ittumik sullisserusullutit? Taamaassimappat Kommune Qeqertalimmi illoqarfiit ilaanni piffissami sivikitsumi najugaqarnissarnut maanna periarfissaqarputit.

Sapaatip akunnera 18-imi Nunatsinni imigassartortarnermi ileqqut imigassartoriaaserlu ukkatarineqartarlutillu eqqartorneqartarput. Sapaatip akunnera 18-ni siunertaraa aalakoornartulimmik imernermi ileqqut imeriaatsillu isiginiarneqarnissat oqallisigineqarnissaalu tamannalu anguneqarsinnaalluni illersuutai eqqumaarfigalugit.

Attaveqaatit, ilisimasat nutaat, inunnik perorsaariaatsit najugaqartut ilorrisimaarlutik inuunissaannut ineriartortinneqarnissaannullu nukittorsaataasinnaasut ulloq unnuarlu paaqqinnittarfeqarfinni sulisut qaniannit oqaasiupput aniasut. Taamaattumik Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup qulequttat soorlu makkua suliallit ataatsimoorfii, kingunerluutillit eqqarsaasersuutigisartagaat aamma massakkoqqissaamiinneq forstanderit Malmømi ukiumoortumik ulluni 2.-7.april isumasioqatigiinneranni qulequtsiuppai.

Pinngortitaq meeqqanut inuusuttuaqqanullu immikkut pisariaqartitsisunut katsorsaavittut atorneqartartoq, atuartitsineq aamma paasissutissiinerit, persuttaanermut akiuiniarluni suliniuteqarnerit aamma suliniutit arlallit TAPI-nik agguaassivigineqarput. Nuna tamakkerlugu anguniagaqarusuttartut tapiissutit iluaqutigissavaat. Aningaasat ilaatigut siunertanut sorlernut atorneqareernikuuneri uani atuarsinnaavat.

Suliniut 4 (kalaallit danskillu suliassaqarfiisa akornganni suliaq) ”Siunissami kajumissutsimik suliaqarneq” pillugu isumasioqatigiisitsillunilu attaveqaatigisartakkanut ulloqartitsivoq.

Paarisa, suliniut 4, Nuummi kattuffiit nammineq kajumissuseq aallaavigalugu isumaginninnermik suliaqartartut (NGO-nik) attaveqaataannik ulloq 9.juni 2022 ataatsimiisitseqqammerpoq.

Qinnuteqartut 88-it Naalakkersuisut tapiissutaannik qinnuteqarput. Taakkua ukioq kingullermit 40-nik ikinnerupput. Taassuma takutippaa kommunit paaqqinnittarfiillu qanoq qinnuteqartoqarsinnaaneranik pitsaanerusumik aqqutissiuunneqartalersimasut.

Qinnuteqaatit aamma qinnuteqaarusussinnaasut Naalakkersuisunit nunap immikkoortuani sorlermi tapiissutinik agguaasarneq pillugu paasissutissiissutit pissarsiarisinnaavaat.

Meeqqanik inuusuttuaqqanullu sullissisunut aamma aqutsisunut siunner-sorneqarnissamik pisariaqartitsisunut Sullissinut siunnersuisarfik sillimal-luni oqarasuaammik angallattakkamik pilersitsivoq. Sillimalluni oqarasuaatip angallattakkap sullissisut aamma aqutsisut ajor-nannginnerusumik, sukkanerusumillu siunnersortinut attaveqarsinnaalis-sapput Naalakkersuisoqarfiup nuutitsisarfia aqqutigeqqaanngikkaluarlugu.

Meeqqanut, Inuusuttunut Ilaqutariinnullu Naalakkersuisoq ukioq manna Nunat tamalaat akornanni imminut toquttarneq akiorniarlugu ulloritinneqartartumi 10. September 2022-mi aningaasanik agguaassisimavoq.

Alliap tarnip pissusaanik immikkut ilisimasallit Per Isdal aamma Øystein Solberg, Norgemi Alternativ Til Vold-imut attuumassutillit tikeraartigai. Tikeraat qanigisanik persuttaasarneq pillugu septembarip qaammataani isumasioqatigiisitsipput.

Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfimmi suli atualinngitsunut siunnersortit maannakkut Isumaginninnermut Aqutsisoqarfimmiilerput ininullu nutaanut nuullutik.

Meeqqat 0-18 oktoberip qaammataani Ilulissaniippoq Qeqertamiillutillu aamma Inuunerissaarnerup qulaajaaffigineqarneranik qarasaasiaq atorlugu sakku TOPI (Tidlig Opsporing og Indsats) atuartitsissutigaa.