Kikkut tapiivigineqarpat?
Ukiormanna sullinniakkani assigiinngitsuni tapiivigineqarnissamik qinnuteqarsinnaasuni innarluutillit peqatigiiffii piumassuseq tunngavigalugu ingerlanneqartut ingammik tapiivigineqarsimapput. Ilaatigut NIIK suliniutip Ikiorneqarnissamik ilisarnaatip (Solsikkesnoren) aallarnernissaanut tapiivigineqarsimavoq. Suliniut pillugu suleqatigiinneq innarluutinik ersinngitsunik takussaasunngortitsivoq, naatsorsuutigineqarporlu peqatigiiffimmut nukittorsaataassasoq. Innarluutillit peqatigiiffiinik piumassuseq tunngavigalugu ingerlanneqartunik salliutitsisimaneq Naalakkersuisut innarluutillit pillugit suliaqarfimmi suliaannut naapertuuppoq – matumani Inuit Innarluutillit pisinnaatitaaffii pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit isumaqatigiissutaasa malinneqarnissaanut iliuusissatut pilersaarut.
Naalakkersuisut aammattaaq qanigisariinni nakuusertoqartarnera pillugu iliuusissatut pilersaarusiortoqarnissaa sulissutigaat – taamaattumillu suliniutit amerlanerit tapersersuutaasut nakuusertoqartarneratalu pitsaaliorniarlugu sulinermi misilittagaqalersitsisut tapiivigineqarput. Soorlu Nordiske Kvinder Mod Vold isumasioqatigiissitsinissaanut, 2023-imi taakkununnga Kalaallit Nunaat isumasioqatigiissitsinissamut nunatut qaaqqusisuulluni. Suliaqarfik pisariaqartinneqartoq: Statens institut for folkesundhed-ip uparuartuutigaa arnat nakuuserfigineqartartut quliugaangata taakkunani arfineq-marluk aappaminnit imaluunniit aappakuminnit nakuuserfigineqartartut. Aamma takukkit: Paarisa - Nakuusertarneq Aamma takukkit: Alliaq – inunnut nakuusertartunut neqeroorut (socialstyrelsen.gl)
Pitsaaliuinikkut suliniutit allat tapiivigineqartartut tassaapput Kommuneqarfik Sermersuumi ataataasutut angutitut imminnut tapersersoqatigiit. Angutitut imminnut tapersersoqatigeeqarnikkut tarnikkut sanngiilliortarneq pillugu ilisimasat aqqutigalugit ataataasut ilaqutariillu nukittorserneqartarput, aamma nakuuserfigineqarnissamut navianartorsiornermik nakuusertoqartarneranillu pitsaaliuisarluni. Qaammarsaanikkut suliniut Timi Tarni aamma tapiivigineqarpoq. Suliniummi Kaassassuk aamma Qeqertalimmik angut nakuaq pillugit oqaluttuat oqaluttuareqqinneqarput. Suliniut tarnikkut nukittunissap qitiutinnissaanut tunngavoq, aamma qaammarsaanikkut suliniut aqqutigalugu ikiortissarsiornissamut paqumisuttoqartarunnaarnissaa sammineqarluni. Aammattaaq suliniut suliniutinut annertunernut attuumassuteqarpq, soorlu imminut toquttarneq aamma nakuusertarneq pillugit pitsaaliuineq. Timi Tarni pillugu ataatsimiititaliami siulittaasoq Mariane S. Larsen-ip tapiivigineqarneq nuannaarutigaa, isumaqarporlu tamanna suliniutip siaruaannissaanut periarfissiisoq. “(…) takusinnaavara inuit amerlanerit inuunerminni pitsanngoriartorumallutik alloriartut amerlanerit tassaasut arnat, - angutillu aamma taamatut periarfissinneqaraangata ilaqutariit ineriartortartut.”.
Tamatuma saniatigut kommunini tamani qinnuteqarsimasuni qingarnguiit ingerlanneqarneri tapiivigineqarsimapput, matumani illoqarfiit ukua: Aasiaat, Ilulissat, Narsaq, Nuuk, Paamiut aamma Qaqortoq. Tamanna Naalakkersuisut ukiuni 2023-2030 ilaqutariinni pitsaaliuinissaq pillugu Iliuusissatut pilersaarutaata ilagaa, tassa kommunini tamani qimarngueqalernissaa. Aamma takukkit Qimarnguiit (socialstyrelsen.gl)
Ilaqutariinnut inissiiviusartunut suliassaqarfik tapiivigineqarpoq, taamaaliortoqarnerani sulianik suliaqartarnerup pitsanngorsarneqarnissaa qulakkeerneqarpoq, ilaqutariinnullu inissiiviusartunut nukittorsaataalluni. Tamanna Naalakkersuisut suliaannut tapersersuutaavoq Iliuusissatut pilersaaruteqarnissaq, pitsaanerusumik pitsaaliuinissaq, angerlarsimaffiup avataanut inissiinerit ikinnerit ilaatigut siunertaammat meeqqat angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasut .
Tamatuma saniatigut Ittoqqoortoormiini, Tasiilami, Aasianni, Nanortalimmi aamma Nuummi meeqqat ornittagaat tapiivigineqarput. Ornittakkat pitsaaliuinermik suliaqartuupput, tassaallutillu sumiiffiit meeqqat ulluunerani unnukkullu isersimaffigisinnaasaat. Assersuutigalugu imaassinnaavoq piffiit ilaanni angerlarsimanissaq toqqissisimananngitsoq, imaluunniit ilaqutariinnut meeqqanullu inuuniarnermikkut atugarliortunut oqilisaassivittut atorneqarsinnaasoq.